ЯҢАЛЫКЛАР
Мобилизация буенча хәрби хезмәт узуны төгәлләгән гражданнарга эш бирүче белән хезмәт килешүен кайтканнан соң өч көн эчендә яңартырга кирәк.
2022 елның октябрендә РФ Хезмәт Кодексында мобилизацияләнгән, хәрби операциядә ирекле яки контракт буенча катнашкан гражданнар белән хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерү үзенчәлекләрен билгеләгән үзгәрешләр үз көченә керде.
Яңа кагыйдәләр нигезендә:
1. Россия Кораллы көчләрендә хезмәт итү чорына аларның эш урыны саклана, әмма хезмәт килешүенең (димәк, якларның бурычлары да) гамәлдә булуы вакытлыча туктатыла;
2. Хезмәткәр хезмәттә булганда, эш бирүче аның урынына башка хезмәткәр алырга һәм аның белән вакытлы килешү төзергә хокуклы;
3. Эш бирүчеләр мобилизацияләнгән хезмәткәр белән килешүне берьяклы тәртиптә өзә алмый, бу бары тик оешма ликвидацияләнгән, шәхси эшмәкәр ябылган яисә вакытлы хезмәт шартнамәсенең гамәлдә булу срогы чыккан очракта гына мөмкин.
«Хезмәт килешүе шартлары граждан эшкә кире кайткан көнне яңартыла, эшкә чыгуы хакында ул җитәкчелеккә өч эш көне алдан хәбәр итәргә тиеш. Бу мәҗбүри социаль иминиятләштерү буенча иминият тәэмин ителешен алу өчен, мәсәлән, хастаханә кәгазьләре буенча түләүләр өчен дә кирәк», - дип билгеләп үтте Татарстан Социаль фонды башлыгы Эдуард Вафин.
Вакытлыча хезмәткә яраксыз хәлгә килү датасына кеше эш бирүче белән хезмәт мөнәсәбәтләрен яңартмаган очракта аның хезмәткә яраксызлыгының электрон кәгазе түләнмәячәк, чөнки ул иминият тәэмин ителешен алу хокукын югалтачак.
Әгәр сорауларыгыз калса, сез һәрвакыт 8-800-1-00000-1 телефоны аша Татарстан Социаль фонды бүлегенең контакт-үзәгенә мөрәҗәгать итә аласыз (шалтырату бушлай).
Россия Социаль Фондының Татарстан Республикасы буенча
бүлекчәсенең Контакт –үзәге 8 800 1-000-001
Интернет-ресурслар http://sfr.gov.ru
www.ok.ru/group/sfrtatarstan
Россия Социаль фонды 80 яшькә җиткән барлык пенсионерларга картлык буенча иминият пенсиясенә теркәлгән түләүне ике тапкырга арттыра. Бүгенге көндә Татарстан Республикасында мондый өстәмәләрне 140 000 артык пенсионер ала.
2023 елның 1 гыйнварыннан картлык буенча иминият пенсиясенә теркәлгән түләүнең арттырылмаган күләме 7 567, 33 сум тәшкил итә.
"Сиксән яшькә җиткән пенсионерларның барысының да теркәлгән түләүне арттыру хисабына картлык буенча югары күләмдә пенсия алу хокукы бар. Гомуми тәртип буенча исәплләнгән иминият пенсиясен алучы 80 яшьтән узган пенсионерлар өчен билгеләнгән түләү күләме ике тапкырга арта һәм 2023 елда 15 134, 66 сум тәшкил итә. Пенсия пенсионерның туган көненнән арттырыла. Моның өчен бернинди гариза да бирергә кирәкми. Социаль фонд 80 яше тулган пенсионерның пенсиясен мөстәкыйль рәвештә арттыра ", - дип аңлатты республика буенча Социаль фонд идарәчесе.
Мондый өстәмәләр картлык буенча иминият пенсиясен алучыларга гына билгеләнә. Картлык буенча социаль пенсия яки инвалидлык буенча пенсия алучыларның пенсияләрен арттыру законда каралмаган. Туендыручысын югалту сәбәпле пенсия алучылар да әлеге хокуктан файдалана алмый.
80 яшькә җиткән I төркем инвалидларның да теркәлгән түләүләре ике тапкыр арттырылмый, чөнки алар моңа кадәр үк пенсияләрен арттырылган күләмдә алалар. Закон буенча пенсия бер үк вакытта ике нигез буенча арттырыла алмый.
Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, 80 яшьтән өлкәнрәк гражданнарның нинди пенсия алуларына бәйсез рәвештә үзләрен тәрбияләүче эшкә сәләтле, әмма рәсми рәвештә эшләмәүче кешегә карау буенча түләү рәсмиләштерү хокуклары бар. Карап торучы затка 1200 сум күләмендә түләү ай саен хезмәт күрсәтелә торган өлкән кешенең пенсиясе белән бергә күчерелә. Караучы кешегә хезмәт күрсәткән өчен түләүне пенсионер үзе теләге белән башкара.
Өлкән яшьтәге пенсионерны карау буенча компенсацияне рәсмиләштерү өчен гаризаны Дәүләт хезмәтләре порталы аша җибәрергә яисә Социаль фонд яки күпфункцияле үзәкнең клиентлар белән эшләү хезмәтенә килеп бирергә кирәк.
Россия Социаль Фондының Татарстан Республикасы буенча
бүлекчәсенең Контакт –үзәге 8 800 1-000-001
Интернет-ресурслар http://sfr.gov.ru
www.ok.ru/group/sfrtatarstan
1 сентябрьдә Татарстан Социаль фонды 17 яшькә кадәрге балаларга һәм йөкле хатын-кызларга бердәм пособиене вакытыннан алда күчерәчәк.
Моннан тыш, бу көнне кредит оешмаларындагы счетларга график ике көнгә иртәрәк:
- 3 яшькә кадәрге беренче бала туу сәбәпле түләү;
-хәрби хезмәткә чакырылу буенча хәрби хезмәткәрнең баласына пособие;
-8 яшьтән 17 яшькә кадәрге балаларга пособие (элек билгеләнгән).
"Түләүләр көн дәвамында күчереләчәк. Ата-аналар борчылырга тиеш түгел, әгәр акчалар иртән счетка кермәгән булса, көн ахырына кадәр акчаларны кабул итүне көтәргә кирәк. Вакытыннан алда түләү 3 нче көннең сентябрьдә якшәмбегә туры килүе белән бәйле», – дип билгеләп үтте СФРНЫҢ Татарстан бүлеге башлыгы Эдуард Вафин.
Гомумән алганда, 1 сентябрьдә пособиеләр Татарстанда яшәүче 211 мең балага күчереләчәк.
Кайбицкий прокуратурасы 46 яшьлек җирле кешегә карата җинаять эше буенча дәүләт гаепләвен хуплады.
Ул РФ ҖК 158 маддәсенең 3 өлешендә каралган җинаять кылуда гаепле дип таныла (урлау, ягъни банк счетыннан мөлкәтне яшерен урлау).
Судта ачыкланганча, 2023 елның апрелендә Олы Кайбыч авылы урамында бер ир-атның банк картасын тапканы билгеле була. Банк картасы белән товарны билгеләнгән суммадан азрак бәягә түләгәндә картаның пин-кодын кертү таләп ителмәвен төгәл белеп, берничә кибеттә сатып алулар өчен 5 мең сумнан артык гомуми суммага түли.
Гаепләнүче кылган эшендә гаепле булуын таный, зыянны каплый.
Суд, дәүләт гаепләүчесе фикерен исәпкә алып, гаепле кешене 1 ел 6 айга сынау срогы белән шартлы рәвештә 2 елга ирегеннән мәхрүм итү рәвешендә җәзага хөкем итә.
Хөкем карары әлегә законлы көченә кермәгән.
Кибер җинаятьчелек дәрәҗәсе, прокуратура һәм хокук саклау органнары тарафыннан кабул ителгән чараларга карамастан, тотрыклы югары булып кала, 2022 елда Россия Федерациясендә 522 меңнән артык җинаять теркәлгән, бу 2021 елга караганда 0,8% ка күбрәк. Шул ук вакытта аларның өчтән бер өлешеннән азрак (27,8%) ачылган. Мондый җинаятьләрнең яртысын диярлек мобиль элемтә чаралары яки "Интернет" челтәре ярдәмендә мошенниклык тәшкил итә.
Тиешле җинаять эшләрен тикшергәндә төп кыенлыкларның берсе-урланган акчаларның соңгы алучысын билгеләү, алар конкрет кешенең банк счетына кергәч, башка счетлар арасында эзлекле рәвештә күчерелә һәм акчага әйләнә.
Күпчелек очракта, алдау схемасында кулланылган счет хуҗалары җинаять кылуда катнашын кире кагалар һәм сорау алу барышында банк карталарын югалту яки аларны рәсмиләштерү һәм акчалата бүләкләү өчен өченче затларга тапшыру турында хәбәр итәләр.
Мондый кешеләрне дропперлар дип атыйлар. Дроппер-мошенниклар үз максатларына ирешү өчен кулланган кеше. Ул җинаять инициаторы түгел, ә күрсәтмәләрне үтәп, моның өчен акча ала.
Дропперлар башкаларның акчаларын законсыз рәвештә тотуның барлык схемаларында катнашалар. Схема бик гади: дроппер үзенең банк картасы мәгълүматларын бирә, аңа җинаять юллары белән алынган акчалар күчерелә.
Шул ук вакытта әлеге гражданнарның (дропперов) алдау турында хәбәрдарлыгын һәм аларның урланган акчаларны акчага әйләндерүдә аңлы рәвештә катнашуын исбатлау һәрвакытта да мөмкин түгел, шуңа күрә аларның гамәлләре җәзасыз кала.
Бу хәлне урлауны оештыручылар актив куллана, алар, мондый гражданнарны тиз һәм куркынычсыз хезмәт хакы тәкъдимнәре белән җәлеп итеп, алардан рәсмиләштерелгән банк счетлары турында мәгълүматны үз законсыз максатларында куллану өчен сатып алалар.
Шуңа бәйле рәвештә хокук саклау органнарының җинаятьләрне ачу буенча эше еш кына уңай нәтиҗә бирми, алдан тикшерү туктатыла, ә зыян күрүчеләр чынлыкта аларга китерелгән зыянны каплау мөмкинлегеннән мәхрүм ителә. Димәк, әлеге затларны җинаять-хокук тәртибендә җаваплылыкка тарту авыр.
Әмма зыян күрүчеләргә китерелгән зыянны гражданлык суд эшләре тәртибендә каплау мөмкинлеге бар.
Мәсәлән, Россия Федерациясе Гражданлык кодексының (алга таба — РФ ГК) 1102 маддәсе нигезләмәләренә ярашлы, закон, башка хокукый актлар яки килешү нигезендә башка зат (зыян күрүче) хисабына милекне сатып алган яки саклаган кеше соңгысына нигезсез сатып алынган яки сакланган милекне (нигезсез баету) кайтарырга тиеш.
РФ ГК 60 бүлегендә каралган кагыйдәләр нигезсез баету милек сатып алучының, зыян күрүченең, өченче затларның үз-үзен тотышы нәтиҗәсе булганмы яки аларның ихтыярыннан тыш булганмы-бәйсез рәвештә кулланыла.
Шул ук вакытта Россия Федерациясе Гражданлык процессуаль кодексының (алга таба — РФ ГПК) 56 статьясының 1 өлеше нигезендә нигезсез баету кире кайтарылмый торган шартлар булу-булмавын, яисә акчаларның яисә башка мөлкәтнең нигезсез баетылмавын исбатлау бурычы җавапчыга йөкләнә.
Хәзерге вакытта гражданнарның дәгъвалары нигезендә зыян күрүчеләр акчаларын күчергән счетларның турыдан-туры хуҗаларыннан нигезсез баетуны түләтү буенча суд практикасы формалашты.
Әлеге шартларда белдерелгән дәгъваларны карау барышында җавап бирүчеләр-счетларның номиналь хуҗалары акчалата средстволар сатып алу өчен законлы нигезләр булуына дәлилләр тәкъдим итә алмыйлар, шуңа күрә судлар зыян күрүчеләр файдасына карарлар чыгара.
Моннан тыш, аларның өченче затларга исәп-хисап мәгълүматларын тапшыру турындагы дәлилләре дә дәгъваны канәгатьләндерүдән баш тарту өчен җитәрлек нигез буларак каралмый, чөнки бу очракларда банк хезмәт күрсәтү шартларын бозу раслана.
Мәсәлән, алтынчы кассация суды түбәндәге судларның гомуми юрисдикциясен гамәлдән чыгарганнан соң, гражданнарның җавап бирүчеләрдән нигезсез баетуны түләтү турындагы дәгъвалары канәгатьләндерелә, алар кергән акчалар белән идарә итә алмаганнар, чөнки исәп-хисап мәгълүматларын өченче затларга тапшырганнар.
Шулай итеп, билгеләнгән суд практикасы зыян күрүчеләргә мәгълүмати-телекоммуникация технологияләре өлкәсендәге җинаятьләрдән хәтта җинаять җаваплылыгына тартылырга тиешле затны билгеләмәгәндә дә үз хокукларын нәтиҗәле якларга һәм китерелгән зыянны капларга мөмкинлек бирә.
Моннан тыш, РФ ГПК 45 маддәсенең 1 өлеше нигезендә прокурор, әгәр зыян күрүче сәламәтлеге, яше, эшкә сәләтсезлеге һәм башка җитди сәбәпләр аркасында моны үзе эшли алмаса, гражданлык суд тәртибендә судка мөрәҗәгать итә ала.
Мәсәлән, хәзерге вакытта район прокуратурасында Иваново өлкәсенең Иваново шәһәрендә (дроппеер) яшәүчеләрдән безнең районда яшәүче мәнфәгатьләрендә 300 мең сум акча түләтү турында дәгъва материалы әзерлек стадиясендә.
2023 елның 24 июлендә «Милли түләү системасы турында»Федераль законга үзгәрешләр кертү турында 369-ФЗ имзаланды. Әлеге закон рәсми рәвештә басылып чыккан көннән соң бер ел узгач үз көченә керә.
Закон буенча, акчаларны күчерү операторы клиентның ирекле ризалыгыннан башка акчаларны күчерү билгеләренә туры килгән операцияне ачыклаганда (түләү карталарын кулланып операцияне, электрон акчаларны күчерүне яки акчаларны Россия Банкының түләү системасының тиз түләү сервисын кулланып күчерүне исәпкә алмаганда) клиентның боерыгын үтәүгә кабул итүне ике көнгә туктата.
Әгәр түләүчегә хезмәт күрсәтүче акча күчерү операторы Россия Банкынан клиентның ирекле ризалыгыннан башка акча күчерү очраклары һәм омтылышлары турында мәгълүмат базасында булган мәгълүмат алса һәм күрсәтелгән мәгълүматны алгач, клиент - физик затның акча күчерү турындагы боерыгын үтәсә яки түләү карталарын кулланып операция ясаса, электрон акча күчерү яки күчерү Россия Банкының түләү системасының тиз түләүләр сервисын кулланып, клиентның ирекле ризалыгыннан башка акчаларны күчерү билгеләренә туры килгән акчаларны күчерү операторы клиентка күчерү суммасын яки операцияне 30 көн эчендә кайтарырга тиеш.
Корбан ролендә булмас өчен, бу 10 популяр җөмләне истә тотыгыз, шуннан соң шунда ук сөйләшүне туктатырга кирәк:
Акча урлауны булдырмас өчен, шәхси мәгълүматларыгызны хәбәр итегез.
Сезгә кредит бирергә тырышалар. Моны булдырмас өчен, банк картасы мәгълүматларын бирегез. Сезгә кредит рәсмиләштерделәр. Начар нәтиҗәләрдән саклану өчен, яңа кредит алыгыз һәм алган акчаны безнең хезмәткәргә бирегез. Банк килеп туган хәлне аңлар.
Билгесез кешеләр сезнең акчаны урларга тырышалар. Аларга комачаулау өчен, аларны мин хәбәр итәчәк куркынычсыз счетка күчерегез.
Мошенниклар сезнең акчаны урламасын өчен, аларны счеттан алып, безнең хезмәткәргә бирегез. Фатирыгызны өченче зат итеп үзгәртергә тырышалар. Моны булдырмас өчен, фатир залогына кредит алыгыз һәм безнең хезмәткәргә акча бирегез.
Сезнең акчаны урларга тырышалар. Сез безнең сөйләшү турында беркемгә дә хәбәр итәргә тиеш түгел, югыйсә сез конфиденциаль мәгълүматны ачу өчен җинаять җаваплылыгына тартылырсыз. Мошенникларга сезнең акчаны урларга рөхсәт итмәү өчен, сез алган смс кодын күрсәтегез.
Сезнең туганыгыз хокук бозган яки Корбан — аңа ярдәм итәр өчен, Мин хәбәр иткән счетка акча күчерегез.
Сезнең бурычыгыз бар. Бөтен мөлкәтегезне тартып алмасыннар өчен, бурычыгызны мин әйткән счетка ашыгыч рәвештә күчерегез.
Татарстан Республикасында федераль ташламага 224 654 кеше социаль хезмәтләр җыелмасын (НСУ) тулысынча яки өлешчә натураль формада куллана: бушлай дарулар, медицина әйберләре һәм дәвалау туклануы продуктлары ала, дәвалау урынына бару-кайту, түләүле шифаханәләрдә бушлай дәвалану хокукыннан файдалана .
Инвалидлар, Бөек Ватан сугышында катнашучылар, һәлак булган (вафат булган) хәрбиләрнең гаилә әгъзалары, хәрби хәрәкәтләр ветераннары, радиация һәм техноген һәлакәтләр нәтиҗәсендә зыян күргән гражданнар, Ленинград блокадасында яшәүчеләр, фашист лагерьларының балигъ булмаган тоткыннары федераль ташламалардан файдалану хокукына ия.
Социаль хезмәтләр җыелмасы натураль формада ташлама ияләренә айлык акчалата түләү билгеләгәндә (ЕДВ) бирелә. Аларның, ташламадан акчалата файдалану вариантын рәсмиләштереп, аена 1 469,74 сум акча алу формасына үзгәртү хокукы бар.
Акчалата эквивалентның зурлыгы натураль хезмәт күрсәтү күләменә тәңгәл килмәскә мөмкин. Мәсәлән, дарулар, юлламалар һәм юл йөрү чыгымнары ташлама иясенә кирәкле күләмдә түләүсез бирелә. Ә менә натураль ташламаларны акчалата эквивалент белән алмаштырганда, алар тиешле ташламалар өчен каралган суммада гына биреләчәк (1132,03 сум - дару препаратлары, медицина эшләнмәләре һәм дәвалау туклануы продуктлары өчен; төп авыруларны профилактикалау өчен шифаханә-курорт дәвалануына юллама өчен - 175,12 сум; 162,59 сум - шәһәр яны тимер юл транспортында бушлай йөрү өчен, шулай ук дәвалану урынына шәһәрара транспортта бару һәм кире кайту өчен).
"Социаль хезмәтләр җыелмасын акчага өлешчә дә, тулысынча да алыштырырга мөмкин. Әмма ташламаны табигый формада алу күпчелек очракта отышлырак булуын исәпкә алырга кирәк. Бу, мәсәлән, пенсионерга кыйммәтле дарулар таләп ителгән очракларга кагыла. Социаль ярдәм чараларын натураль яки акчалата формада алу вариантлары ташламадан файдаланучылар үзләре өчен уңайлы тәэмин итү форматын сайлап алсын өчен каралган. Процесс шактый гади. Моның өчен 1 октябрьгә кадәр дәүләт хезмәтләре порталында, Социаль фондның клиент хезмәтендә яисә күпфункцияле үзәктә шәхси кабинет аша гариза бирергә кирәк. Киләсе елның 1 гыйнварыннан ташлама хезмәте гаризада билгеләгән вариантта күрсәтелә башлый», - дип искәртте федераль ташламалардан файдаланучыларга Татарстан Социаль фонды идарәчесе Эдуард Вафин.
Елдагыча Татарстан Социаль фонды 2022 елда алар өчен иминият кертемнәре күчерелгән 250 меңнән артык эшләүче пенсионерның пенсияләрен 1 августтан яңадан исәпли.
"Пенсия күләме билгеле бер коэффициентка арта торган традицион индексациядән аермалы буларак, август аенда яңадан исәпләү пенсионерның хезмәт хакы күләменә бәйле. Эшләүче пенсионерларның хезмәт хакларының да, иминият кертемнәренең дә төрле булуын исәпкә алырга кирәк. Шуңа күрә августта пенсия артуы индивидуаль характер йөртә, ул 3 пенсия коэффициенты белән чикләнгән”, - дип ачыклык кертте Татарстан Социаль фонды бүлеге идарәчесе Эдуард Вафин.
Иминият пенсиясеннән тыш, 1 августтан шулай ук пенсия тупланмалары хисабыннан исәпләнелүче түләүләр - тупланма пенсия, ашыгыч пенсия түләүләре һәм бер тапкыр түләнә торган түләүләр күләме дә артачак.
Исегезгә төшерәбез, исәп-хисап гаризасыз гына автомат рәвештә ясала, моның өчен Социаль фондка мөрәҗәгать итәргә кирәкми.
Ел башыннан Социаль фонд инвалид балалары булган ата-аналарга өстәмә ял көннәре өчен якынча 95,2 млн. сум акча түләгән. Айга дүрт көн тәшкил иткән мини-отпуск ата-аналарга, опекуннарга һәм попечительләргә бу көннәрне инвалид баланы тәрбияләүгә багышлый алсын өчен бирелә. Гомумән алганда, әти-әниләргә ял көне өчен акча түләнгән.
Өстәмә яллар сорап язылган гариза эш бирүчегә тапшырыла. Көннәрне берьюлы рәттән яки ай дәвамында төрле даталар буенча бүлеп алырга мөмкин. Файдаланылмаган ташламалы көннәр киләсе айга күчерелми.
"Сентябрьдән өстәмә ял көннәрен уңайлырак форматта кулланырга мөмкин булачак. Ата-аналар, файдаланылмаган ял көннәрен җыеп бару мөмкинлегеннән файдаланып, 24 көнлек өстәмә ялны бала карауга багышлый алачаклар", - дип ачыклык кертте Татарстан Республикасы буенча Социаль фонд идарәчесе Эдуард Вафин.
Хезмәткәр эш бирүче белән яллар датасын килештерергә һәм кадрлар бүлегенә тиешле гариза бирергә тиеш була. Хәзерге вакытта агымдагы айда файдаланылмаган ял көннәре кушылмый һәм киләсе айга күчерелми.
2023 елның 24 июнендә 270-ФЗ номерлы Федераль законга кул куелды.
Әлеге закон мобилизация буенча хәрби хезмәткә чакырылган кешеләрне яки сугыш вакытында РФ Кораллы Көчләренә, шулай ук контрактчыларны җинаять җаваплылыгыннан азат итүнең хокукый гарантияләрен һәм нигезләрен ныгыта.
Аерым алганда, мондый гарантияләрдән кешеләр файдалана ала:
закон гамәлгә кергән көнгә кадәр кечкенә яки уртача авырлыктагы җинаятьләр кылган, аларга карата алдан тикшерү үткәрелгән (терроризм һәм экстремизм белән бәйле җинаятьләрне исәпкә алмаганда);
мобилизация, хәрби хәл чорында яки сугыш вакытында хәрби хезмәт үтәүчеләр һәм җинаятьләр кылучылар;
хөкем ителгәннәр, шул исәптән җәзаны үтәгәннәр яки шартлы рәвештә вакытыннан алда азат ителгәннәр, педофилия, көчләү, терроризм, атом материаллары белән законсыз мөгамәлә итү, дәүләт хыянәте, шпионлык һәм башка авыр җинаятьләр өчен хөкем ителүдән тыш.
Җаваплылыктан азат итү һәм хөкем ителүне түләү дәүләт бүләген алу белән бәйле рәвештә яки анда булуның чик яшьенә җиткәч, сәламәтлек торышы буенча яки мобилизация тәмамлану, хәрби хәлне бетерү һәм (яки) сугыш вакыты тәмамлану белән бәйле рәвештә хезмәттән азат ителү белән бәйле рәвештә мөмкин булачак.
Закон рәсми рәвештә басылып чыккан көннән үз көченә керә.
Кайбыч районы прокуратурасы